Familie- of gezinsleden

Wie zijn je familie- en gezinsleden

Familieleden zijn mensen die deel uitmaken van je familie. Ook de mensen met wie je familieleden zijn getrouwd of samenwonen, behoren tot je familie.

Je hebt eerstegraads, tweedegraads en derdegraads familieleden.

• Eerstegraads familieleden zijn je partner (met wie je samenwoont of getrouwd bent), je ouders, je schoonouders, je kinderen en je schoondochters en -zonen.
• Tweedegraads familieleden zijn je broers en zussen, je kleinkinderen, je grootouders en je schoonzussen en -broers.
• Derdegraads familieleden zijn je tantes en nonkels, je neven en nichten, je overgrootouders en je achterkleinkinderen.

Gezinsleden zijn mensen met wie je samenwoont op hetzelfde adres. Dat kan familie zijn, maar dat hoeft niet.

Waarom een familie- of gezinslid als assistent

Bij het kiezen van een persoonlijke assistent is de ‘klik’ belangrijk. Je assistent werkt meestal bij je thuis en komt zo heel dichtbij je leven en gezin. Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken en elkaars privacy te respecteren. Sommige mensen verkiezen daarom iemand uit hun eigen netwerk, met wie ze al een vertrouwensband hebben.

Ben je familie van of woon je samen met iemand met een handicap? En overweeg je om als persoonlijke assistent te werken? Op de website www.datisdevraag.be vind je een toolbox die je aan de hand van verschillende thema's begeleidt bij het maken van deze keuze.

Welke familie- en gezinsleden mogen voor je werken

Je kiest zelf wie je ondersteunt. Als je assistent een familie- of gezinslid tot de tweede graad, een minderjarige of de budgethouder is, zijn er enkele voorwaarden waar je op moet letten.

Familie- en gezinsleden tot de tweede graad

Is je assistent een familie- of gezinslid tot de tweede graad? En wil je die in loondienst nemen via een sociaal secretariaat? Dan sluit je een takenovereenkomst af.

Waarom een takenovereenkomst en geen arbeidsovereenkomst? Bij een arbeidsovereenkomst werken werknemers in ruil voor een loon onder ‘gezag’. In familiale relaties is het aspect gezag lastig. Want in welke mate kan je daar eigenlijk gezag uitoefenen? De takenovereenkomst biedt een oplossing. Een takenovereenkomst heeft namelijk geen wettelijk kader. Daarom is er ook geen probleem met het aspect gezag.

LET OP! De meeste instanties maken geen onderscheid tussen een arbeids- of takenovereenkomst.

• De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) neemt hetzelfde bedrag in ontvangst en ook de fiscus maakt geen onderscheid.
• Daarnaast bouwt een assistent met beide overeenkomsten dezelfde pensioenrechten en het recht op werkloosheidsuitkeringen op.
• Je assistent bouwt ook dezelfde verlofrechten op, met uitzondering van jeugdvakantie.

Toch zijn er een paar verschillen. Zo ben je als werkgever bij een takenovereenkomst bijvoorbeeld niet verplicht om een eindejaarspremie te geven, is er geen minimumloon en geen minimum- of maximumwerkduur.

Minderjarige familie- of gezinsleden

Ook je minderjarige familie- of gezinsleden mogen assistent zijn. Dat kan zowel als vrijwilliger via een vrijwilligersorganisatie of als jobstudent via een interimkantoor. De minderjarige moet in beide gevallen minimum 16 jaar (15 jaar onder bepaalde voorwaarden) zijn.

Waarom je je minderjarig familie- of gezinslid beter niet inschrijft als jobstudent via een sociaal secretariaat? Sociaal secretariaat Securex raadt dat af omdat de RSZ de studentenovereenkomst als een arbeidsovereenkomst zou kunnen beschouwen. En dan betaal je een RSZ-bijdrage die veel hoger is dan de solidariteitsbijdrage bij een jobstudent.

Budgethouder

Is je familie- of gezinslid ook budgethouder voor het PAB of budgethouder voor het PVB?

Een budgethouder mag als assistent werken via:

• deeleconomie
• vrijwilligerswerk
• dienst persoonlijke assistentie
• zelfstandige

Sinds 2024 is het voor budgethouders ook eenvoudiger om als assistent via een sociaal secretariaat te werken.

• Ben je alleenstaande ouder van een minderjarig kind met een handicap? Je mag jezelf tewerkstellen met een takenovereenkomst via een sociaal secretariaat of via een interimkantoor.
• Ben je als enige bewindvoerder of lasthebber van een meerderjarige met een handicap? Je mag jezelf tewerkstellen met een takenovereenkomst via een sociaal secretariaat of via een interimkantoor.
  
• Zijn er twee ouders, bewindvoerders of lasthebbers? Dan mag de ene budgethouder werken als assistent met een arbeids- of takenovereenkomst of via een interimkantoor. De andere budgethouder treedt op als werkgever of opdrachtgever.

Je familie- of gezinslid betalen met je PAB of PVB

Het VAPH maakt geen onderscheid tussen familie- of gezinsleden die als assistent werken en assistenten buiten je familie of gezin. Je sluit dus op dezelfde manier een overeenkomst als met een externe assistent. Die overeenkomst registreer je bij het VAPH onder het juiste type.

LET OP! Werkt je familie- of gezinslid met een takenovereenkomst? Die overeenkomst registreer je onder het type ‘met een familie- of gezinslid tot de tweede graad’.