Je kunnen verplaatsen is van groot belang in het dagelijks leven. Voor mensen zonder handicap is het vanzelfsprekend om een trein naar de zee te nemen, naar de bakker te fietsen, van hun werk naar de sportclub te wandelen of 's nachts een taxi te bellen. Als je een handicap hebt, is dat niet zo evident. Nochtans is mobiliteit een mensenrecht.
Het VN-verdrag over de rechten van mensen met een handicap garandeert duidelijk jouw recht op mobiliteit. Zonder mobiliteit kom je letterlijk en figuurlijk niet verder. Je kan niet naar je werk, school, de dokter, op familiebezoek of naar de cinema. Andere fundamentele rechten komen zo in gevaar: je recht op werk, onderwijs, gezondheid en vrije tijd bijvoorbeeld. Mobiliteit is dus essentieel om deel te nemen aan de samenleving.
Artikel 20 van het VN-verdrag Handicap verankert jouw recht op persoonlijke mobiliteit. De overheid moet zorgen dat mensen met een handicap zich betaalbaar kunnen verplaatsen. Je mag zelf bepalen hoe en wanneer je mobiel wil zijn.
Wat de overheid volgens het VN-verdrag Handicap moet doen:
Een persoonlijk mobiliteitshulpmiddel en de nodige skills volstaan niet om je vlot te kunnen verplaatsen. Je kan een voortreffelijke rolstoel hebben, maar nog steeds niet mobiel zijn als de straten vol drempels liggen. Een witte stok kan je misschien helpen naar de bushalte, maar als de buschauffeur niet stopt, ben je nog steeds niet mobiel.
Mobiliteit en toegankelijkheid zijn dus nauw met elkaar verweven. Het recht op toegankelijkheid is vastgelegd in artikel 9 van het VN-verdrag Handicap. Dit artikel benadrukt dat toegankelijkheid noodzakelijk is voor een zelfstandig en inclusief leven.
Artikel 9 zegt dat de overheid ervoor moet zorgen dat mensen met een handicap - net zoals iedereen - toegang hebben tot vervoer, informatie, communicatietechnologie, publieke faciliteiten en diensten en de fysieke omgeving. Toegankelijkheid gaat dus verder dan alleen straten en gebouwen. Het is een ruim begrip en moet zowel in steden als op het platteland gegarandeerd zijn.
Het recht op mobiliteit en toegankelijkheid is vandaag niet gegarandeerd in België. Voor mensen met een handicap is het vaak moeilijk om toegang te krijgen tot gebouwen, publieke ruimtes en het openbaar vervoer. Aangepast vervoer is niet altijd beschikbaar of betaalbaar. Dit is onrechtvaardig. Onafhankelijk Leven roept de beleidsmakers op om hier werk van te maken en de rechten van mensen met een handicap te waarborgen.
Wil je weten welke mogelijkheden er zijn om je te verplaatsen? Wij geven je een overzicht van openbaar vervoer, taxidiensten, aangepaste auto’s en deelfietsen.
Heb je een PVB of PAB? Wij leggen haarfijn uit welke verplaatsingskosten je met je budget kan betalen. Over dit thema kan je ook een webinar met concrete tips herbekijken.
Heb je omwille van je handicap een hulpmiddel nodig om je te verplaatsen? Bij de Vlaamse sociale bescherming kan je mobiliteitshulpmiddelen kopen of huren. De voorwaarden, kosten en aanvraagprocedure vind je op de website van de Vlaamse overheid.