Elke dag krijgen duizenden mensen te maken met de impact van een herseninfarct, vaak met blijvende gevolgen zoals afasie. Het overkwam Paula De Ryck op haar 38e. Haar echtgenoot Maurits vertelt hun bijzondere verhaal: over veerkracht, liefde en hoe schilderkunst Paula een nieuwe stem gaf.
“Paula kreeg in 1983 een herseninfarct,” begint Maurits. “Ze was nog jong, 38 jaar, en we hadden drie kleine kinderen. In Leuven dachten de artsen eerst aan een hersenbloeding, maar een maand later, in het revalidatiecentrum van het UZGent, bleek dat ze een zeer zwaar herseninfarct had gehad.”
De gevolgen waren enorm. Paula had niet alleen verlammingsverschijnselen aan haar rechterkant, maar kreeg ook te maken met afasie. “Het woord afasie had ik nog nooit gehoord,” zegt Maurits. “Het betekent dat je door hersenschade problemen hebt met communicatie. Paula had ineens moeite met praten. Lezen, schrijven en rekenen heeft ze nooit meer gekund. En dat terwijl ze voor haar herseninfarct voor de klas stond als lerares wiskunde.”
De eerste jaren waren zwaar. “Het duurde vier jaar voordat Paula weer iets zinnigs kon zeggen,” vertelt Maurits. “In die tijd moesten we creatief worden. We gebruikten lijstjes met vragen waarop ze ja of nee kon antwoorden. Soms wees ze ergens naar of zei ze een woord, en dan moesten wij raden wat ze bedoelde. Na een tijd lukte het haar om simpele vragen te beantwoorden, een echt gesprek voeren bleef moeilijk.”
Voor veel mensen is afasie moeilijk te begrijpen, omdat het niet zichtbaar is.
“Ik herinner me dat Paula iets aan haar ogen had toen ze in het revalidatiecentrum lag,” zegt Maurits. “Ze werd meegenomen naar de dienst oogheelkunde, maar ze kon natuurlijk niet zeggen of ze een ‘a’ of een ‘o’ zag. Toen ze haar terugbrachten, hing er een bordje om haar nek: ‘weigert mee te werken.’ Dat deed pijn, want Paula deed niet moeilijk. Ze kon gewoon niet uitleggen wat er aan de hand was.”
Het keerpunt voor Paula kwam toen een collega van Maurits haar meenam naar de tekenacademie.
“Ik dacht: misschien is dat iets voor haar,” zegt Maurits. “De eerste dag kwam ze thuis met een prachtige houtskooltekening van een mand. Het was ongelooflijk mooi. De lesgever zei meteen: ‘Hier zit talent in.’”
Paula ging vanaf toen wekelijks naar de academie. “Zelfs als ze iets schilderde dat niet volgens de opdracht was, zeiden de leraren: ‘Kijk eens hoe Paula dat hier doet.’ Dat gaf haar zelfvertrouwen.”
Uiteindelijk begon Paula ook thuis te schilderen en ontwikkelde ze haar eigen stijl.
De schilderkunst gaf Paula een nieuwe stem. Het was een bevrijding voor Paula. Maurits vertelt trots hoe haar werk tentoongesteld werd in ziekenhuizen en culturele centra.
“Mensen bewonderden haar schilderijen en wilden haar verhaal horen. Voor Paula betekende dat veel. Ze kreeg weer respect, weer een plek in de wereld. Het gaf haar moed en trots.”
Het leven met afasie is niet alleen zwaar voor de persoon zelf, maar ook voor de mantelzorger.
“Ik werd niet alleen haar man, maar ook haar verzorger,” zegt Maurits. “Je moet veel geduld hebben. Soms was het een puzzel om te begrijpen wat Paula bedoelde. Zoals die keer dat we naar buiten wouden gaan om te wandelen en ze zei: ‘De deur is kapot.’ Ik keek, maar de deur was niet kapot. Toen dacht ik: wat kan ze bedoelen? Misschien een raam? En ja hoor, er stond nog een raam open.”
Maurits deed alles zelf, zonder hulp van anderen. Tot 2010, toen hij ernstig ziek werd. “Ik kreeg beenmergkanker en werd zelfs palliatief verklaard. Onze jongste zoon kwam thuis wonen om voor Paula te zorgen terwijl ik in het ziekenhuis lag. Het was een zware periode. Maar ik bleef zeggen: ‘Ik kan niet sterven, ik moet voor Paula zorgen.’ Misschien heeft die gedachte me kracht gegeven, want nu, 14 jaar later, ben ik er nog steeds.”
In 2022, na een zware epileptische aanval, ging Paula’s gezondheid achteruit. Ze had enorm veel pijn en uiteindelijk weigerde ze te eten of te drinken. De dienst Omega had dan al een pijnpomp geplaatst. “Ze was moe, ze had genoeg gevochten,” zegt Maurits. “Ze was klaar om los te laten. Het was een heel mooi en sereen afscheid.”
Na haar overlijden vond Maurits troost in het opschrijven van hun verhaal. Hij schreef het boek: 'PDR... Levenslang Afasie’. “Nu overal te koop,” vertelt Maurits.
Ook Paula’s prachtige schilderijen zijn nog te zien. Tot 21 januari 2025 kan je haar werk bewonderen in het cultureel centrum van Asse.
Kan je niet naar de tentoonstelling in Asse gaan? Bekijk haar kunst dan online op deze Instagram-pagina of op de website www.pauladeryck.com.
Heb je zelf ook een straf verhaal, een pakkende getuigenis of een mooie ervaring die je met anderen wilt delen? Laat je gegevens hier achter. We kunnen dan samen bekijken op welke manier we je verhaal het best tot zijn recht laten komen.
Voor Laura Schuyesmans veranderden de diagnoses vasculaire Ehlers-Danlos en coeliakie haar leven volledig. Ze deelt openhartig hoe onzichtbare aandoeningen zowel een geschenk als een uitdaging kunnen zijn, en hoe ze blijft genieten van de kleine momenten.
