Noor getuigt: middelentoets blokkeert toegang ADL-woning

Wat is de middelentoets?

De middelentoets is een evaluatie die door de overheid wordt uitgevoerd om te bepalen of iemand in aanmerking komt voor sociale huisvesting. Deze toets kijkt naar het financiële vermogen van de aanvrager, waaronder spaargeld, beleggingen en gezamenlijke rekeningen.

Het doel van deze maatregel is om sociale woningen toe te wijzen aan de meest kwetsbaren in de samenleving, maar dit kan ook gevolgen hebben voor mensen met een handicap die afhankelijk zijn van aangepaste huisvesting en zorg.

Sparen is geen luxe, maar noodzaak

"Door de middelentoets is het voor mensen zoals ik bijna onmogelijk om een ADL-woning te krijgen. Deze woningen zijn cruciaal voor mijn zelfstandigheid, maar omdat ze alleen binnen de sociale huisvesting beschikbaar zijn, kom ik er niet voor in aanmerking door mijn spaargeld."

"De overheid wil met de middelentoets sociale woningen toewijzen aan mensen met weinig financiële middelen, maar houdt daarbij weinig rekening met de situatie van mensen met een handicap. Wat voor anderen een buffer is, is voor ons juist noodzakelijk om een goede levenskwaliteit te behouden.”

Toen Noor eindelijk in aanmerking kwam voor een ADL-woning, werd haar toegang geweigerd vanwege de middelentoets. Sinds begin dit jaar wordt deze toets gedaan bij de aanvraag en toewijzing van een sociale woning. Zittende huurders, dus mensen die al een tijdje in een sociale woning wonen, worden niet gecheckt op de middelentoets.

“Als alleenstaande met een handicap mag ik maar ongeveer €31.000 hebben,” legt Noor uit. “Door jarenlang zuinig te leven met mijn uitkering heb ik €50.000 gespaard, niet voor luxe, maar voor hulpmiddelen in mijn dagelijks leven. Ik kan bijvoorbeeld alleen een quasi-nieuwe auto kopen om in aanmerking te komen voor de terugbetaling van de auto-aanpassingen via het VAPH. Dat is duur. Daarnaast wil ik een elektrische rolstoel kopen om aan het werk te kunnen, maar daarvoor moet ik spaargeld gebruiken, want ik heb momenteel geen recht op terugbetaling.”

Nood aan ADL-woningen

"De middelentoets is bedoeld om het beperkte aantal sociale woningen aan de meest kwetsbaren toe te wijzen," legt Noor uit. "Maar wat op je spaarrekening staat, zegt niets over je maandelijks inkomen of je kansen om iets op de private huurmarkt te vinden.”

"Voor iemand met een handicap zoals ik die op zoek is naar een ADL-woning, draait het niet alleen om huisvesting. Dit soort woning maakt het voor mij mogelijk om zelfstandig te blijven leven en tegelijkertijd de hulp te krijgen die ik nodig heb, wanneer ik die nodig heb," legt Noor uit.

"De situatie van mensen met een handicap verschilt totaal van die van andere sociale huurders. De reguliere huurmarkt is vandaag niet geschikt voor mensen met een handicap." gaat Noor verder. “Een aangepaste woning vinden op de privéhuurmarkt is bijna onmogelijk. En als je er al een vindt, is er vaak sprake van discriminatie. Ik kan geen loonstrookje voorleggen, alleen een bewijs van mijn FOD-uitkering, en word dan meteen opzijgeschoven. Ik ben op één jaar tijd meer dan 15 keer afgewezen.”

De impact van een handicap op latere leeftijd

Noor wijst erop hoe ook mensen die later in hun leven een handicap krijgen plots met deze strenge regels worden geconfronteerd.

"Stel dat je jarenlang als bankdirecteur hebt gewerkt en goed kon sparen. Krijg je dan een ongeval en blijvende handicap? Dan moet je al je spaargeld uitgeven om een plekje te krijgen in een ADL-woning. Hardwerkende mensen moeten dus hun spaargeld 'weggooien' om zorg te kunnen krijgen in de woonvorm die hen het beste past als ze een handicap krijgen."

Een maatregel die mensenrechten schendt

“Mensen met een handicap hebben recht op aangepaste huisvesting en zorg. De middelentoets zet onze rechten onder druk,” gaat Noor verder. “Heeft de overheid voldoende nagedacht over de impact van deze maatregel op een kleine, maar kwetsbare groep? Zolang er geen breder aanbod van ADL-woningen is, vormt deze maatregel een zware beperking op verschillende levensdomeinen.”

"Er is een klein lichtpuntje," zegt Noor. "Ik las online dat er uitzonderingen mogelijk zijn, maar het is nergens duidelijk hoe en wanneer die gelden. Er is geen transparantie, zelfs de instanties kennen de details niet altijd. Mensen met een handicap die niet goed op de hoogte zijn, zullen geen uitzondering aanvragen, en het werkt ook willekeur in de hand. Sociale Verhuurmaatschappijen kunnen zelf bepalen of en hoe ze uitzonderingen op de inkomensvoorwaarden voor een ADL-woning toestaan.”

Schaf die middelentoets af voor mensen met een handicap

Het frustreert Noor dat haar spaarzaam gedrag haar nu stokken in de wielen steekt.

"Als ik nu ineens een dure auto zou aanschaffen, zou ik wél recht hebben op een woning. Ik wil wel ooit een auto kopen, maar dan op mijn eigen moment. Ik wil rustig zoeken naar de juiste deal, naar een auto die voldoet aan al mijn noden en niet impulsief een aankoop doen, alleen maar om in aanmerking te komen voor een ADL-woning," zegt Noor. “Want hoe is dat logisch? En wie heeft daar baat bij? Laat mensen met een handicap zelf beslissen over hun spaargeld en zorg ervoor dat ADL-woningen ook op de privémarkt beschikbaar zijn. Schaf de middelentoets af voor onze groep.”

"Als we een stap willen maken naar een zelfstandiger leven, moeten we kunnen sparen zonder bang te zijn dat we daardoor ons recht op zorg en huisvesting kwijtraken,” sluit Noor af. “Het doel van deze maatregel staat totaal niet in verhouding tot de impact die het heeft door de geschonden rechten van personen met een handicap. Dit is een schrijnend voorbeeld van hoe belangrijk het is dat de stem van mensen met een handicap in elk beleidsdomein wordt gehoord."

*Noor spreekt onder een schuilnaam.