Grondlegger Jan-Jan
In 1980 valt de Vlaamse Jan-Jan Sabbe uit een boom. Hij is 23 en kan alleen nog zijn hoofd bewegen. De opties zijn in die tijd beperkt. Je gaat naar een voorziening of je woont thuis met hulp van familie en vrienden. Jan-Jan wil, net als iedereen zonder handicap, zijn eigen leven in handen nemen. Hij besluit op studiereis te gaan naar Zweden. Want daar zou heel wat gebeuren rond de rechten van mensen met een handicap.
In Zweden maakt Jan-Jan kennis met Adolf Ratzka, sinds zijn 17e verlamd door polio. Hij is de oprichter van Stockholm Coöperatieve voor Onafhankelijk Leven (STIL), een coöperatie die diensten verleent aan mensen met een handicap. Via STIL huurde je je eigen persoonlijke assistent in via een persoonlijk assistentiebudget.
“Onafhankelijk Leven betekent niet dat we alles zelf willen doen, of dat we niemand nodig hebben. Onafhankelijk Leven betekent dat we vragen om in ons dagelijkse leven dezelfde keuzes en controle te kunnen hebben die voor onze niet-gehandicapte broers en zussen, buren en vrienden vanzelfsprekend zijn. “ Ratzka
ILV, onze voorloper (1987)
Geïnspireerd door Ratzka richt Jan-Jan Sabbe Independent Living Vlaanderen (ILV).
Dat doet hij met steun van Jos Huys, Eddy Denayer, en Luc Demarez. Later sluiten Damien Kinds, Ann Sleeckx, Theo Lenaerts, Viviane Sorée, Tony Verelst, Annick De Langhe, Cécile Boomgaert en vele anderen aan.
Persoonlijk assistentiebudget
De invoer van een persoonlijk assistentiebudget voor mensen met een handicap wordt hun grootste strijdpunt, ook in het buitenland. De vrijwilligers van ILV komen in de media, spannen rechtszaken aan en stappen naar de politiek. Met succes:
- In Zweden wordt persoonlijke assistentie een volwaardig alternatief voor het leven in een voorziening. In Nederland en Duitsland ontstaan gelijkaardige plannen.
- In 1997 experimenteert Vlaanderen voor het eerst met het persoonlijk assistentiebudget. 15 Vlamingen met een handicap doen hieraan mee.
- In 2000 keurt het Vlaams Parlement het decreet op het persoonlijke assistentiebudget (PAB) goed. De bekroning van een decennium lang strijd leveren.
BOL, erkend budgethoudersvereniging (2001)
De missie en doelen van Independent Living Vlaanderen zijn bereikt. Daarom wordt ILV een dienstenorganisatie voor personen die een PAB hebben of willen.
In 2001 wordt de vereniging erkend als budgethoudersvereniging en verhuist ze naar Gent. Dat vraagt om een nieuwe naam: Budgethoudersvereniging Onafhankelijk Leven (BOL).
Ontstaan van de advieslijn
Tussen 2001 en 2004 bouwt BOL zich verder uit als dienst die via telefoon en e-mail advies geeft over het PAB.
Onafhankelijk statuut (2004)
BOL werkt met beperkte financiën, maar krijgt steun van Ado Icarus, een voorziening voor zelfstandig wonen met een gelijklopende visie. Maar een samenwerking duurt niet lang. Beide partijen zijn het met elkaar eens: een budgethoudersvereniging moet onafhankelijk staan van het zorgaanbod.
In 2004 start BOL een samenwerking met de Vlaamse Federatie voor Gehandicapten (VFG). Beide organisaties ondersteunen elkaar bij acties.
BOL-BUDIV, voor iedereen met een handicap (2005)
In 2005 bestaat het PAB vijf jaar! Dat moet gevierd worden. Budgethoudersvereniging Inclusie Vlaanderen (BUDIV) springt mee op de kar. Deze organisatie ondersteunt sinds 1997 personen met een verstandelijke handicap en hun vertegenwoordigers. De perfecte aanvulling voor BOL, die oorspronkelijk personen met een fysieke of sensitieve beperking steunde.
In 2007 versmelten beide organisaties tot BOL-BUDIV. Iedereen met een handicap kan voortaan lid worden. Samen voeren ze onder andere campagne tegen de wachtlijsten voor PAB.
De eerste coaches
In 2007 richt BOL-BUDIV een nieuwe dienst op die personen met een PAB telefonisch ondersteunt én aan huis gaat. De eerste coaches komen in dienst.
De organisatie krijgt ook een erkenning als zorgconsulent.
Ontstaan van het expertisecentrum over directe financiering (2008)
In 2008 ontstaat binnen de organisatie BOL-BUDIV het Expertisecentrum Onafhankelijk Leven. Concreet is het een samenwerkingsverband van organisaties van en voor mensen met een handicap (en hun vertegenwoordigers) die willen investeren in expertise over directe financiering. Het Expertisecentrum onderzoekt de verschillende manieren van directe financiering in Europa.
Daarnaast moedigt het Expertisecentrum wetenschappelijk onderzoek aan en verspreidt het de resultaten van dit onderzoek.
In datzelfde jaar overlijdt Jan-Jan Sabbe onverwachts. Zijn overlijden is een groot verlies voor de organisatie.
VN-verdrag (2009)
Op internationaal vlak strijdt de bredere Independent Living Movement (ILM) verder. Dat werpt z’n vruchten af:
- De Verenigde Naties (VN) lanceren het Internationale Verdrag voor de rechten van personen met een handicap in 2006.
- België bekrachtigt dit verdrag in 2009.
Het VN-verdrag is een mijlpaal in de strijd voor de rechten van mensen met een handicap.
Independent Living Vlaanderen (ILV) beseft dat er sinds de oprichting een hele weg is afgelegd. Maar ook dat er druk nodig is voor de uitvoering van het VN-verdrag.
Nieuwe perspectieven, nieuwe naam: Onafhankelijk Leven (2011)
In het nieuwe Vlaamse ondersteuningsbeleid voor personen met een handicap ligt de kiem voor een grondige systeemverandering: elke persoon met een handicap kan een eigen persoonsgebonden budget krijgen en op deze manier zelf beslissen of hij thuis woont of in een voorziening of een combinatie van beide.
BOL-BUDIV doet er alles aan om het nieuwe beleidsplan waar te maken. In 2011 verandert onze naam naar Onafhankelijk Leven. De invoer van persoonsvolgende financiering wordt een van onze voornaamste strijdpunten.
Persoonsvolgende financiering (PVF)
In 2017 slaagt Onafhankelijk Leven er in om persoonsvolgende financiering (PVF) voor meerderjarigen in te voeren. Zo krijgen mensen met een handicap een zorgbudget in eigen handen waarmee ze zelf bepalen hoe ze hun leven inrichten.
Erkende bijstandsorganisatie
Onafhankelijk Leven is sinds 2017 erkend als bijstandsorganisatie. Mensen met een budget kunnen bij Onafhankelijk Leven terecht met hun vragen en krijgen ondersteuning op maat.
Op naar nieuwe mijlpalen
Vandaag blijven we strijden voor de rechten van mensen met een handicap. En dit is waarom:
- Medische en wetenschappelijke ontwikkelingen vergroten de overlevingskans van personen met een aangeboren of verworven handicap. Daarnaast stijgt jaarlijks de gemiddelde levensverwachting van alle Belgen. Hun aandeel wordt jaarlijks groter, maar mensen met een handicap blijven vaak onzichtbaar in de samenleving.
- We moeten de samenleving er helaas nog altijd van overtuigen dat iedereen met een handicap het recht heeft om deel te nemen aan onze maatschappij. We zetten stapjes vooruit, maar op beleidsvlak ontbreekt een duurzaam toekomstplan waarin de rechten van mensen met een handicap centraal komen te staan.
- Ook de Verenigde Naties tikt België op de vingers en wijst erop dat het verdrag onvoldoende wordt uitgevoerd.
Help ons verder geschiedenis schrijven
Wie vandaag lid is van Onafhankelijk Leven of ons financieel steunt, geeft ons de nodige slagkracht om onze doelen te bereiken. Doe jij mee?