In bepaalde noodsituaties kunnen mensen met een handicap onmiddellijk een persoonsvolgend budget (PVB) krijgen. Bijvoorbeeld wanneer de ondersteuning door de mantelzorgers plots wegvalt of wanneer er sprake is van ernstig misbruik of verwaarlozing. Dan kan je een PVB aanvragen via de noodprocedure. Wie in aanmerking komt, krijgt onmiddellijk een budget en komt niet op de wachtlijst.
Minister van welzijn Hilde Crevits besliste nu om de richtlijnen bij de beoordelingscriteria van de noodprocedure aan te passen zodat meer mensen aanspraak kunnen maken op een noodbudget. Veel mensen vielen immers uit de boot ondanks prangende leefomstandigheden. Dat bleek bijvoorbeeld uit de schrijnende getuigenis van Joke Mariman die Onafhankelijk Leven enkele maanden terug verspreidde. Jokes gezondheid ging fel achteruit en de hulp van haar mama viel plots weg omdat ze zelf ziek werd. Zonder extra noodbudget kon Joke haar ondersteuning niet langer organiseren, maar haar aanvraag via de noodprocedure werd geweigerd omdat de criteria zo strikt waren.
Na een reportage over Joke in Terzake beloofde minister Crevits om de criteria te evalueren. Onafhankelijk Leven werkte mee aan de verbetervoorstellen die nu leiden tot een verruiming van de richtlijnen.
Het ‘plots en onvoorzienbaar’ wegvallen van de ondersteuning wordt voortaan beoordeeld vanuit het perspectief van de persoon met een handicap. Zo kunnen nu ook dossiers waarin er sprake is van een echtscheiding of uithuiszetting goedgekeurd worden via de noodprocedure.
Ook het ‘wegvallen van de ondersteuning’ wordt ruimer gedefinieerd. Een situatie waarbij het netwerk de ondersteuning plots niet meer aankan omdat er een onverwachte achteruitgang is van de persoon met een handicap, komt vanaf nu in aanmerking voor de noodprocedure.
“We zijn blij met dit initiatief van minister Crevits. Meer mensen zullen via de versnelde noodprocedure onmiddellijk een budget kunnen krijgen. Maar we hebben nog meer verbetervoorstellen op tafel gelegd, onder meer over de prioriteringscriteria van de PVB-wachtlijst. Ook die moeten worden doorgevoerd. Maar laat ons vooral niet vergeten dat de wachtlijst op zichzelf een onrecht is dat onmiddellijk opgelost moet worden,” zegt Dave Ceule, directeur van Onafhankelijk Leven.
Als je voldoet aan de wettelijke PVB-voorwaarden en niet onder een automatische toekenningsgroep valt zoals de noodprocedure, dan krijg je niet onmiddellijk een budget. Je belandt eerst op de PVB-wachtlijst die bestaat uit drie prioriteitengroepen. De minister beloofde in december in de studio van Terzake om de criteria te evalueren die bepalen in welke prioriteitengroep je terecht komt. Dat is immers bepalend voor de wachttijd: mensen in prioriteitengroep 1 krijgen deze legislatuur binnen de 18 maanden een PVB. In prioriteitengroep 3 loopt de wachttijd op tot 20 jaar.
Onafhankelijk Leven formuleerde samen met andere stakeholders voorstellen om de prioriteringscriteria te verruimen. We vinden bijvoorbeeld dat er bij beslissingen meer gewicht gegeven moet worden aan de draagkracht van het netwerk. Een hoge belasting maakt de nood aan een PVB dringender.
Het bestaan van een uitzonderlijke procedure voor noodgevallen en de onderverdeling van de wachtlijst in prioriteitengroepen, lijkt de indruk te wekken dat sommige mensen op de wachtlijst niet echt dringend nood hebben aan hun budget. Niks is minder waar. Een PVB stelt mensen met een handicap in staat om een kwaliteitsvol leven te leiden. Een pak wachtenden voldoen niet aan de voorwaarden van de noodprocedure of komen niet terecht in prioriteitengroep 1, maar ook zij hebben een PVB nodig om hun zorg en ondersteuning te organiseren.
Mensen die recht hebben op een budget, moeten dat binnen een redelijke termijn ter beschikking gesteld krijgen, ongeacht of iemand al dan niet beroep kan doen op een persoonlijk netwerk. Werken aan een verruiming van de bestaande criteria is goed, maar het oplossen van de wachtlijst moet het hoofddoel blijven.
“De PVB-wachtlijst bulkt van pijnlijke situaties die om een dringende oplossing vragen. De overheid weigert echter voldoende budget vrij te maken voor alle mensen met een handicap die recht hebben op een PVB," besluit Dave Ceule. “De Vlaamse regering leverde deze legislatuur een budgettaire inspanning voor de mensen in de meest prioritaire groep van de wachtlijst. Dat is positief, maar nog meer dan 15.000 mensen blijven wachten. Onafhankelijk Leven blijft de regering oproepen om de volledige wachtlijst aan te pakken. Hetzelfde geldt voor kinderen en jongeren met een handicap die wachten op een persoonlijke-assistentiebudget (PAB).”
