Tijdens de eerste coronagolf werd de zorg voor mensen met een handicap vaak stopgezet, met ingrijpende gevolgen voor de betrokkenen. Onafhankelijk Leven formuleert 3 adviezen om te voorkomen dat kwetsbare mensen opnieuw aan hun lot overgelaten worden tijdens een tweede coronagolf.
Les 1: Zorg voor duidelijke richtlijnen en beschermingsmateriaal
We pleiten ervoor dat bij een volgende coronaperiode de zorg, ondersteuning, therapie en onderwijs van mensen met een handicap zoveel mogelijk gegarandeerd wordt. Zowel thuis als in voorzieningen.
Het is onaanvaardbaar dat kwetsbare mensen aan hun lot worden overgelaten omdat er geen beschermingsmateriaal is. Daarom zijn er duidelijke richtlijnen en voldoende beschermingsmateriaal noodzakelijk.
Dat geldt niet enkel voor zorgmedewerkers, maar ook voor thuis- of gezinshulp, persoonlijke assistenten en vrijwilligers. Alle personeelsleden die instaan voor zorg en ondersteuning van mensen met een handicap, moeten opgeleid worden om dezelfde richtlijnen te volgen als personeel uit de zorgsector.
Budgethouders die zelf hun zorg en ondersteuning thuis organiseren, moeten beschikken over voldoende mondmaskers en alcoholgel. Hierin kunnen lokale besturen en organisaties zoals het Rode Kruis een grotere rol opnemen.
Ook paramedici en andere therapeuten moeten voldoende beschermingsmateriaal hebben zodat therapieën kunnen doorgaan. Niemand kan dit van hen overnemen.
Tot slot verwachten we dat de overheid de preventieve testing voor budgethouders en assistenten (als risicogroep) organiseert.
Les 2: Wordt geleverde zorg stopgezet? Dan moet de PVB-overeenkomst ook kunnen worden stopgezet
Tijdens de eerste lockdown bleef het personeel van de voorzieningen tewerkgesteld, ook al moesten veel gebruikers van multifunctionele centra (MFC) noodgedwongen naar huis.
Zorggebruikers kregen minder of zelfs géén zorg van de voorziening. Toch moesten budgethouders die een PVB-overeenkomst afsloten blijven betalen voor de niet-geleverde zorg.
Betalen voor zorg en ondersteuning die niet meer verleend werd? Dat druist in tegen het persoonsvolgend budget, dat de nadruk legt op eigen regie en flexibele zorg.
Onafhankelijk Leven eist dat de zorg en ondersteuning voor iedereen maximaal gegarandeerd wordt. Een handicap stopt niet, ook niet voor een lockdown. Bij een tweede coronagolf mag de zorggarantie niet meer in het gedrang komen. Omdat de nood aan zorg blijft voortbestaan, moeten PVB-overeenkomsten geschorst of herzien kunnen worden als de afgesproken zorg niet langer geleverd kan worden. No cure, no pay.
Als een persoon met een handicap niet terecht kan in een voorziening, dan moet het mogelijk zijn om familieleden, assistenten of andere tijdelijke zorgverleners te vergoeden met het zorgbudget. Een alternatief is dat voorzieningen een plan uitwerken om hun personeel in te zetten aan huis als hun bewoners niet in de instelling terecht kunnen.
Hiervoor is het aangewezen om een ankerpersoon toe te wijzen om een persoon met een handicap (en het gezin) op maat te ondersteunen.
Les 3: Inspraak en transparantie zijn essentieel
Mensen die met een cashbudget werkten, konden doorgaans zelf beslissen hoe hun ondersteuning verliep tijdens corona. Zelfs dan was het roeien tegen de stroom en met ongeschikte riemen.
Maar PVB-budgethouders die een overeenkomst hadden met een zorgaanbieder, werden helemaal voor een onmogelijke keuze gesteld. Bij de start van de lockdown moesten ze kiezen tussen permanent in een zorginstelling verblijven of permanent thuis wonen. De gevolgen daarvan bleken veel ernstiger dan aanvankelijk ingeschat.
Zorgaanbieders hielden weinig contact met zorggebruikers die thuis waren. Zorggebruikers die in de instelling verbleven, kregen bijna geen inspraak in bezoekregelingen en de organisatie van de zorg. Ouders die hun zoon of dochter noodgedwongen moesten achterlaten in een instelling, misten het contact met hun kind. Ondertussen liep het personeel wel gewoon binnen en buiten.
Welzijn van zorggebruikers leek vergeten te worden, terwijl de quarantaine een grote impact had. De richtlijnen primeerden boven de menselijkheid.
Onafhankelijk Leven is ervan overtuigd dat zorgaanbieders een verantwoordelijkheid hebben om hun cliënten op de hoogte te brengen van coronabeslissingen en van alternatieven om noodzakelijke zorg te garanderen.
Daarom pleiten we ervoor dat zorggebruikers actief betrokken worden bij het beleid. Zowel op het hoogste niveau, bij het bepalen van Vlaamse protocollen en richtlijnen, als op het niveau van de voorzieningen en uiteraard ook voor de eigen zorg en ondersteuning.
