Onafhankelijk Leven komt op voor de belangen van mensen met een handicap, maar doet dat uiteraard niet zonder eerst naar hen te luisteren. Elke stem telt en daarom organiseerden we recent een ruime bevraging over de rechten van mensen met een handicap. Zo’n 150 mensen met een handicap en mensen uit hun nabije omgeving hebben deelgenomen en ons uitgebreid gerapporteerd over de vele drempels die zij nog elke dag ervaren.
Elke stem telt
De beleidsmedewerkers van Onafhankelijk Leven gaan regelmatig in gesprek met politici en overheidsdiensten om de rechten van mensen met een handicap te verdedigen. Ze kaarten bijvoorbeeld gebrekkige regelgeving aan, vechten de wachtlijsten voor persoonsvolgende financiering aan, of pleiten voor administratieve vereenvoudiging.
De rechten van mensen met een handicap zijn door de Verenigde Naties in een internationaal verdrag gegoten. Het gaat onder meer over het recht op een behoorlijke levensstandaard, het recht op mobiliteit, het recht om te kiezen waar en met wie je woont, het recht op inclusief onderwijs en het recht op toegankelijke informatie.
De weg is nog lang...
België heeft beloofd al deze rechten te respecteren, maar uit verschillende nationale en internationale rapporten blijkt dat ons land nog een lange weg moet afleggen op het vlak van mensenrechten en handicap. De mensen die deelnamen aan de bevraging van Onafhankelijk Leven sluiten zich daarbij aan: bijna 70% vindt dat onze overheid af en toe wel een goede maatregel neemt voor mensen met een handicap, maar dat er verder nog veel werk aan de winkel is. Eén vierde van de bevraagden is zelfs de mening toegedaan dat de overheid nooit rekening houdt met de rechten van mensen met een beperking.
Finaal moeten uiteraard alle rechten door België gerespecteerd worden. Daar bestaat geen twijfel over, maar de mensen die deelnamen aan de bevraging vinden dat onze politici prioritair werk moeten maken van de volgende drie rechten:
- het recht op zorg en ondersteuning zodat mensen met een handicap volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving;
- het recht op een omgeving, gebouwen en vervoer die toegankelijk zijn;
- het recht op een behoorlijke levenstandaard zoals toegang tot voldoende voedsel, kleding en aangepaste huisvesting.
Rode draad doorheen alle reacties is de roep naar een werkelijk inclusieve samenleving die zich aanpast aan mensen met een handicap en niet andersom. Mensen met een handicap snakken naar volledige participatie aan het dagelijks leven, maar worden geconfronteerd met een pak hindernissen. De ontoegankelijkheid van het openbaar vervoer, voetpaden, theaters, sportclubs, natuurgebieden, speelpleinen, restaurants, publieke gebouwen en andere plekken en faciliteiten wordt veelvuldig aangeklaagd in de bevraging. Ook de moeilijk toegankelijke arbeidsmarkt en het gebrek aan aangepaste woningen worden als problematisch ervaren.
“Ik voel me ontmenselijkt. Ik heb geen rechten, enkel plichten. Soms wordt het me allemaal teveel.”
De sociale uitsluiting, de complexe administratieve mallemolen en de zware financiële lasten zorgen vaak voor emotionele uitputting en extra gezondheidsproblemen. Niet alleen mensen met een handicap, maar ook hun mantelzorgers slaan alarm en verwachten van de overheid snel en kordaat handelen.
“Inclusie is een mooi, modern woord, maar het blijft een lege doos zonder financiële ondersteuning.”
Een persoonsvolgend budget is een manier voor mensen met een handicap om de isolatie te doorbreken, een manier om de levenskwaliteit omhoog te krikken en een manier om autonoom belangrijke keuzes te maken over zorg en ondersteuning. Uit de bevraging van Onafhankelijk Leven blijkt echter nog maar eens welke nefaste impact de wachtlijsten voor zo’n zorgbudget hebben op mensen met een handicap en hun naasten. Mensen die wel al een budget hebben, geven aan dat het systeem van persoonsvolgende financiering soms moeilijk te doorgronden is. 44% zegt de aanvraagprocedure te complex te vinden en 29,5% weet niet altijd aan hoe je het budget mag besteden.
“Ik sta al jaren op de wachtlijst. Dit is niet leven, maar overleven.”
Deelnemers aan de bevraging geven tot slot ook duidelijk aan dat ze het gevoel hebben over het hoofd gezien te worden door politici en niet echt meetellen in de samenleving. Nochtans is het VN-Verdrag inzake de rechten van mensen met een handicap erg duidelijk: inspraak in het beleid is essentieel. Onafhankelijk Leven hoort de stem van mensen met een handicap luid en duidelijk en zal hun mening laten weerklinken aan de gesprekstafel bij de beleidsmakers!
Herbekijk het webinar
De bevraging kwam er naar aanleiding van een webinar dat we op 27 mei organiseerden over de rechten van mensen met een handicap tijdens de corona-crisis. Je kan dit webinar hier integraal opnieuw bekijken:
