Advieslijn 03 808 22 99

1 jaar PVF (1): pas als iedereen een PVB krijgt, laat het systeem zich van zijn beste kant zien

Geschreven op ma 26 maart, 2018 door Jeroen De Weerdt in de categorie Opinie

1 jaar PVF (1): pas als iedereen een PVB krijgt, laat het systeem zich van zijn beste kant zien

De persoonsvolgende financiering werd op 1 januari 2017 ingevoerd voor volwassenen met een beperking. Dat is bijna 3 jaar nadat daarover een algemene wet – “het PVF decreet”- is goedgekeurd in het Vlaamse parlement. We zijn nu 1 jaar verder. Hoever staan we? Wat zijn de grootste problemen? Was het een goede beslissing? Voor welke uitdagingen staan we? Daarom 3 artikels op een rij. Zoals wij het zien, als bijstandsorganisatie. De cijfers zijn gebaseerd op de laatste rapportage van het VAPH in de commissie welzijn. Het volledig verslag daarvan lees je hier.

Iedereen die in 2016 een persoonlijk assistentiebudget (PAB) hadden of in een voorziening verbleven, kregen een persoonsvolgend budget (PVB). Dat is een hele grote ommezwaai: van ongeveer 3.000 budgethouders gingen we naar 24.200 budgethouders, samen goed voor een budget van ongeveer 770 miljoen euro. De mensen in voorzieningen gaan verder met een voucher. Wie een PAB of PGB had, kon verder met zijn cashbudget. In principe kon iedereen vanaf 1 januari 2017 andere keuzes overwegen.

In 2017 zet 91% van de budgethouders zijn budget in bij een vergunde zorgaanbieder. 8% doet dit elders. Maar 1% van de budgethouders nam het vrij besteedbaar bedrag op (1.800 of 3.600 euro per jaar).

Is PVF een mislukking?

Voor alle duidelijkheid: Onafhankelijk Leven vzw ga je niet horen zeggen dat het nieuwe systeem een mislukking is. Integendeel. We zijn blij dat deze Vlaamse regering en in het bijzonder minister Jo Vandeurzen het aangedurfd heeft de koe bij de horens te vatten. Wij hadden al een voorgeschiedenis van 17 jaar werken met een persoonlijk assistentiebudget. Het is juist onze missie om ervoor te zorgen dat alle mensen met een handicap en een duidelijke ondersteuningsnood een budget krijgen waarmee ze zelf kunnen beslissen wie, wat, waar en wanneer de noodzakelijke en gewenste zorg en assistentie levert. PVF maakt dit mogelijk!

In 2017 werden 1529 PVB’s toegekend. 85% daarvan ging naar de automatische toekenningsgroepen ( bv noodsituatie, overgang minderjarigen naar meerderjarigen,..). 60% daarvan had daarvoor nog geen PVB (739 mensen). Maar 263 mensen uit de prioriteitengroepen kregen een PVB. 80% daarvan kwam uit de eerste prioriteitengroep. In 2017 dienden 1690 mensen een aanvraag in voor een PVB.

Vooral gebruikers van voorzieningen ongerust

Mensen die al met een cashbudget werkten, kregen nu nog meer mogelijkheden. Die wachten nu nog vooral op de indexatie van hun budget. Maar over het algemeen is voor die groep de overgang goed gemaakt. Ze konden in grote mate verder werken met hun budget.

Mensen die gebruik maakten van een voorziening, hebben nu een kans om andere keuzes te maken. Indien ze dit wensen nemen ze hun budget mee, bijvoorbeeld naar een andere voorziening. Maar de vraag naar verandering bij gebruikers van voorzieningen is niet groot. Doorgaans is men tevreden over de zorg en ondersteuning die men krijgt. Dat is OK! Wat ook waar is: het is ook niet zo makkelijk om ook maar iets aan de bestaande overeenkomst te wijzigen. Want dan verlies je als gebruiker je rechten op zorg continuïteit. En daar is niet iedereen klaar voor. Al zijn er wel alternatieven.

Het is wel juist dat de omslag binnen de voorzieningen nog altijd meest problematisch is. Voor die groep heeft de Vlaamse regering al een paar keer moeten bijsturen. Dat zal de komende jaren nog moeten gebeuren. Het is de bedoeling dat de volgende regering ervoor zorgt dat iedereen het juiste budget krijgt, op basis van zorgzwaarte en besteding. Een aantal voorzieningen en gebruikers stapten hiervoor naar de Raad van State. Die zal later nog een uitspraak doen. Ondertussen neemt de Vlaamse regering maatregelen om het budget bij te sturen voor mensen die in problemen komen omdat ze niet meer voor hun kind kunnen zorgen.

De budgetten van de mensen die al in het systeem zaten in 2016 worden in 2 fases nog gecorrigeerd . Eerst voor een beperkte groep, in 2019. In een tweede fase worden alle budgethouders opnieuw ingeschaald en wordt hun PVB opnieuw  berekend. Dat is iets voor na 2020.

PVF betekent niet dat nieuwe budgethouders hun rug keren naar de voorzieningen. Integendeel. 86% van de mensen die in 2017 een PVB kregen zetten dit in bij een vergunde zorgaanbieder. Zo’n 7% kiest uitdrukkelijk voor cash. Dat is beduidend minder dan wat eerst werd verwacht. In 2017 waren er 267 vergunde zorgaanbieders. Daarbij zijn er 20 nieuwe! In het oude systeem was dergelijke aangroei eerder utopisch. Ook melden zich 31 groene zorginitiatieven zich aan als zorgaanbieder. Mensen krijgen dus meer keuzemogelijkheden.

De budgethouders die met een cashbudget werken sluiten veelal overeenkomsten af voor persoonlijke assistentie. Daardoor kunnen ze (al dan niet in samenwerking met een uitzendbureau) zelf beslissen wie assistentie biedt, waar, wat en wanneer. Ook dienstenchecques blijken een aantrekkelijk alternatief. Velen werken ook met vrijwilligers, bijvoorbeeld voor verplaatsingen.

Olietanker keert in de Leie

Voor de administratie (VAPH) was dit wel een hele uitdaging. De hele operatie is hallucinant. Het is als een olietanker laten keren in de Leie. Er is al een paar keer water over de dijk gevloeid.
Het was tot nu toe niet altijd evident om de hele omslag te ondersteunen met goede communicatie naar alle betrokkenen. Of met de juiste administratieve handelingen om voor elke budgethouder op tijd klare wijn te schenken. We waarderen alvast de inspanningen die het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) op dit vlak blijft leveren. Er kwamen ook veel nieuwe regels. Iedereen moet die nog leren kennen. Er was geregeld nogal wat frustratie dat er geen antwoorden kwamen, of te laat, of te onduidelijk. Dat zal bij ons ook het geval zijn.
Ook het idee “PVF is een besparing” was nooit ver weg. Maar we zagen niemand die dat op beleidsniveau echt hard kon maken. Her en der zijn wel gevallen geweest natuurlijk van mensen die op een lager budget uitkwamen.

Nu of nooit

Hadden we dan niet beter gewacht tot alles klaar en duidelijk was vooraleer de stap te zetten? Neen. Dat leek ons onmogelijk. Bovendien zaten we nu in een kantelmoment. Nu of nooit, zegden wij op 31 december 2016.
Maar wat ook op ons weegt: de druk van de wachtlijst. Die heeft niet zo een goede invloed op de persoonsvolgende financiering. Nog veel mensen hebben niets. Het is dan moeilijk om ook neen te moeten zeggen aan mensen die niet genoeg budget hebben, en eigenlijk recht hebben op meer budget. Omdat de Vlaamse regering zich moet houden aan haar budget wordt elke aanvraag zeer kritisch bekeken. Is het wel nodig? Is het wel dringend? Is het wel een echte noodsituatie? Elke keer opnieuw worden ook wij geconfronteerd met die (****) schaarste. Dan heeft iemand die niets heeft voorrang op iemand die iets heeft, toch?

Op dit moment staan er 14.254 mensen op de wachtlijst voor een PVB. Bijna 13.000 daarvan zijn toegewezen aan de laagste prioriteitengroep. 848 zitten in de hoogste prioriteitengroep. Van die 14.254  mensen heeft ca 22% nog niets van ondersteuning, de overigen hadden al een (lager) PVB (28,6%)  of hadden een basisondersteuningsbudget (300 euro per maand) en /of maakten gebruik van de rechtstreeks toegankelijke hulp (ca 50%).
In die sfeer is het voor niemand leuk. Maar PVF zelf is daarom niet verkeerd, integendeel. Pas als iedereen die er recht op heeft, ook effectief een PVB heeft, zal het systeem zich van zijn beste kant laten zien.

Lees ook het vervolg van de driedelige analyse van 1 jaar PVF

< Terug naar nieuwsoverzicht

Lid worden

Als lid van Onafhanklijk Leven vzw geniet je van interessante voordelen.

Ontdek de voordelen

Ontvang onze laatste nieuwtjes

Door jouw gegevens in te vullen, ga je akkoord met onze privacy policy.

Volg ons via social media

Klik hier en praat met ons mee

  • LinkedIn
  • LinkedIn
  • LinkedIn
  • LinkedIn

Om de gebruikerservaring van deze site te verbeteren gebruikt deze website cookies.

Akkoord