Vandaag 10 jaar geleden overleed Jan-Jan Sabbe. Toen hij in 1980 uit een boom viel en volledig verlamd raakte, veranderde dat niet alleen zijn leven, maar ook dat van veel andere mensen met een beperking. Hij richt Onafhankelijk Leven vzw op en wint een proces tegen de overheid om het geld dat naar voorzieningen gaat rechtstreeks aan mensen met een beperking te geven. We denken aan hem en zetten nog steeds zijn strijd verder. We spraken met zijn vrouw Teresa.
In 1980 viel hij uit een boom en raakte volledig verlamd. Dat veranderde niet alleen zijn leven, maar ook dat van veel andere mensen met een beperking. Jan-Jan Sabbe wou blijven leven in vrijheid en wilde niet naar een voorziening. Hij richt Onafhankelijk Leven vzw op en spant in 1996 een proces aan tegen de overheid om het geld dat naar voorzieningen gaat rechtstreeks aan mensen met een beperking te geven. Jan-Jan wint het proces. Dé stap richting het persoonlijke assistentiebudget (PAB) is gezet.
Nu, 22 jaar later, zijn er al heel wat stappen gezet richting de droom van Jan-Jan Sabbe. In 2016 maakten meer dan 2500 mensen gebruik van een persoonlijk assistentiebudget (PAB). In 2018 hebben 24200 mensen een persoonsvolgend budget (PVB). Ook wie in een voorziening zit kan nu het budget in eigen handen nemen. Het resultaat? Meer keuzevrijheid en een ondersteuning op maat. Maar er blijft werk aan de winkel. Elke dag zetten we de strijd die Jan-Jan heeft ingezet verder.
In 2008 overleed Jan-Jan, maar alles waarvoor hij vocht is brandend actueel. We spraken met Jan-Jans vrouw Teresa.
Teresa De Smet: ‘We leerden elkaar kennen via mijn zus. Zij was verpleegster in het UZ Gent en verzorgde Jan-Jan na zijn ongeluk. Ze vertelde vaak over hem en van het één kwam het ander. In het begin kreeg mijn keuze voor Jan-Jan veel tegenkantingen. Iedereen wees me erop hoe moeilijk het zou zijn om samen te leven met iemand met een zware handicap. Maar Jan-Jan was zo’n inspirerend persoon. Hét voorbeeld van iemand die zijn beperking niet in de weg liet staan en voluit voor het leven koos.’
Jan-Jan is nu al een hele tijd gestorven. Wat zouden mensen die hem niet meer kennen over hem moeten weten?
Teresa: ‘Dat hij de moed had. Hij zei altijd: het heeft zin om de moed te hebben om verder te gaan met je leven, om jezelf te blijven ontwikkelen, ondanks je handicap. Dankzij het assistentiebudget is dat ook echt mogelijk. Je kan een actief leven leiden.’
‘Eens je een assistentiebudget hebt, is het zeker niet aan iedereen gegeven om dat praktisch allemaal te regelen: je eigen assistentie, planning, kostenstaten,... Er komt heel wat bij kijken. Maar de coachen van Onafhankelijk Leven vzw kunnen deze praktische zaken overnemen. Wat je met zo’n budget kan verwezenlijken is enorm. Je krijgt je leven terug in eigen handen. Dat heeft Jan-Jan als geen ander bewezen.’
Jan-Jan was een activist. Hij heeft geijverd voor het persoonlijke assistentiebudget, en met succes. Was hij vooral een activist uit noodzaak? Of had hij ook de visie om andere mensen met een beperking te helpen?
Teresa: ‘In het begin was het vooral uit noodzaak, denk ik. Hij wilde zijn eigen leven terug in handen kunnen nemen en zelf beslissingen nemen. Dat kon alleen als hij een budget kreeg om zijn eigen assistentie te organiseren. Het was volgens mij ook net zijn sterkte: dat het helemaal vanuit zijn eigen ervaring kwam.’
‘Maar op het moment dat Jan-Jan zijn assistentiebudget kreeg, stopte hij niet. Integendeel. Hij vond dat iedereen met een beperking die kans moest krijgen. Er worden stappen gezet, nu bijvoorbeeld met het persoonsvolgend budget. Maar ik weet ook dat er nog veel werk aan de winkel is. Jan-Jan kon de noden zo goed verwoorden, ook naar de overheid toe. Hij wordt gemist, daar ben ik zeker van.’
Meer weten over het PVB? Klik hier.
